Morrissey 'hala hasta' mi?

Ocak 2009 ortalarinda gerceklestirilen bir roportajda, 50’sine merdiven dayamis Morrissey’e soruyor gazeteci, “Olmeden once son vedanizi kime fisildamak isterdiniz?”. Morrissey, sevenlerinin verdigi isimle Moz, cevap veriyor, “En iyi arkadasima… Kendime.”

80’lerin muzik dunyasina en buyuk armaganlarindan biri olan The Smiths toplulugunun, elinde ciceklerle yalnizlik hikayeleri anlatan solisti ve soz yazari Morrissey, “Years of Refusal” albumuyle birlikte hikayesini kaldigi yerden anlatmaya devam ediyor. Morrissey, solo kariyerinde, The Smiths’leyken Johnny Marr’la yakaladigi yaratici tinilari yakalayamamakla elestirilse de W.B.Yeats’in Moz’un tum muzik kariyerini ozetleyebilecek su dizesini hatirlamakta fayda var:

“Kelimeler tek basina mucevherdir”

16 Subat’ta yayinlanacak olmasina karsin, “Years Of Refusal”in album kapagindaki fotograf aylar oncesinden tartismalara sebep olmaya baslamisti. The Smiths toplulugunun album kapaklarina yaklasiminin ‘siradanlik’ temasi uzerinde durdugu goz onunde bulundurulursa bu ‘gizemli’ album kapaginin altinda bir mesaj aranmasi cok da garip olmasa gerek. Dolayisiyla cok  farkli yorumlar alan bu kapak fotografi elbette ki Morrissey’in album tanitimi icin yaptigi basin toplantisinda da Morrissey’e sorulan ilk soru oldu. Morrissey bu soruyu sakayla karisik “Benim oglum.” diyerek gecistirerek fotografin gizemini korumasini bildi. Yapilan ‘derin’ yorumlara hic yer vermeden, aslinda bu kapak seciminin albumun aylar oncesinden konusulmasina sebep oldugu icin ne kadar dogru oldugunu soyleyerek albumun disini birakarak icini incelemeye baslayabiliriz.

"You Are The Quarry"ye Donus 

Albumun nasil bir ‘sound’a sahip oldugu hakkinda fikir yurutmek icin Morrissey’in kimlerle calistigina bakmak yeterli oluyor. Ilk onemli degisiklik, Morrissey’in bir onceki albumunun produktoru Tony Visconti’den vazgecmis olmasi. Morrissey’in 2004 cikisli albumu “You Are The Quarry”nin produktoru ve esas olarak pop/punk rock toplulugu “Blink-182”nun produktoru olarak bilinen Jerry Finn tekrar is basina cagrilmis “Years of Refusal” icin. Ikinci degisiklik –ki bahsettigim ilk degisikligin sebebini daha da net ortaya cikaran degisiklik- tuslu calgilar icin yine “You Are The Quarry”den ve Blink-182’dan hatirlayacagimiz Roger Manning’in albume cagrilmis olmasi. Manning’in album kayitlari icin soyledigi su sozler albumden neler beklememiz gerektigini ozetliyor : “…Jerry Finn ile ‘punk-pop’un en onemli topluluklarindan Blink-182 ile calistigimiz donemden bu yana uzun bir gecmisimiz var ve kendimizi bir anda Morrissey’le kaydedecegimiz 2.album icin davet edilmis bulduk. Butun parcalar canli kaydedildi ve tum parcalara harika ‘garage’, ‘punk’ ogeleri ekledik.”

Gelelim 3 yillik aradan sonra Morrissey’in kendi deyimiyle “en guclu album”unu ortaya cikaran ezgilere ve sozlere. Yukarida bahsettiklerim dogrultusunda “Moz sertliginde” bir parca "Something Is Squeezing My Skull" ile aciliyor album ve 15 saniyelik kisa bir ‘intro’dan sonra Morrissey soze giriyor ve sesleniyor sevenlerine : “Keyfim yerinde/Artik gecmisi ve simdiyi ayirabiliyorum”. Morrissey’den guzel haberler almaya aliskin olmayan ‘Moz’culari ilk bakista sasirtan bu dizelerin ‘sarcasm’i, ilerleyen saniyelerde ‘bildigimiz Morrissey’ satirlarini duymamizla ortaya cikiyor. “modern hayatta ask yoktur”, “modern hayatta gercek arkadaslar yoktur” diye sesleniyor ve anliyoruz ki Moz yine bizi dusundurmeye, uzmeye, guldurmeye ve sasirtmaya devam edecek.

Bu sarkastik acilistan sonra "Mama Lay Softly On The Riverbed" ile devam ediyor album. Izci bandosunu andiran davullariyla baslayan parcada Morrissey, annesine ozlemini haykirirken “gri takim elbiseli domuzlar”dan, “kaba hizmetciler”den hesap soruyor nukteli dizeleriyle. Parcanin doruk noktasinda ise “distort” seslerin atismasini dinliyoruz Moz’dan alisik olmadigimiz sekilde.

Albumun 3 numarali parcasi “Black Cloud”- “Kara Bulut” - da ise efsanevi blues-rock gitaristlerinden Jeff Beck’i dinleme firsati buluyoruz. Isminden de anlasilacagi gibi oldukca karanlik soz ve akorlara sahip karanlik parcayi “I’m Throwing My Arms Around Paris” takip ediyor. Ismine bakinca, Morrissey’in Paris’e olan askini(!) anlattigi bir parca olarak gorunse de, Morrissey’in The Smiths doneminde irkcilikla suclanacak kadar iddiali bir sekilde dile getirdigi Ingiltere sevgisine ihanet edecegini dusunemiyoruz. Albumun en naif ezgilerine sahip bu parcada soyle diyor Morrissey, bizi bir kere daha ters koseye yatirarak:

“Gulen yuzunun yoklugunda her yeri dolandim

ve karar verdim, kollarimi Paris’e doluyorum

Cunku yalnizca tas ve celik askimi kabul edecek”

“Years Of Refusal”in devaminda ise 2008 senesinde cikan ve Morrissey’in solo kariyerinin en onemli parcalarini barindiran “Greatest Hits” albumunde surpriz bir sekilde dinleyicilerle ilk kez paylasilan, “All You Need Is Me” ve "That's How People Grow Up" tekrar karsimiza cikiyor. Bu iki parca arasinda ise Ispanyol ezgi ve ritmleriyle suslu bir ayrilik sarkisi “When I Spoke To Carol” albume farkli bir tat katiyor.

Ismiyle tum hikayesini aciga vuran, muzikal anlamda ise alisildiktan oteye gidemeyen "One Day Goodbye Will Be Farewell"den sonra albumun The Smiths’ten asina oldugumuz 4 dakikayi asmayan parca anlayisini kiran son 4 parcaya geliyor sira. The Smiths’in ’87 yilinda yayinladigi son studyo albumu “Strangeways, Here We Come”daki, “Unhappy Birthday”u siirsel anlamda animsatan “It’s Not Your Birthday Anymore”, ozel efektlerle suslenip akustik sesinden uzaklastirilmis sakin davul ritmleriyle baslayip bir isyana donusuyor. 87’de “Sana mutsuz bir dogumgunu dilemeye geldim/Cunku sen kotusun/Yalan soylersin/Olursen biraz uzulebilirim, ama aglamam” diyen Morrissey, 22 sene sonra nefretini  biraz daha kontrol altina almis gorunuyor : “Artik dogumgunun degil/Sana nazik davranmama gerek yok/Gercekten kastettigimizi mi dusunuyorsun?/Dun soyledigimiz duygusal seyleri”

"You Were Good In Your Time", Morrissey’in bir onceki albumu “Ringleader of Tormentors”a yakin bir parca olarak dikkatlerden kacmiyor. Yine bir olum ve ayrilik hikayesini kemanlar ve perkusyon esliginde anlatiyor Moz. Kapanistan onceki parca “Sorry Doesn’t Help” yine hareketli ritmleri ve bu ritmleri doyuran klavye eslikleriyle Morrissey’in ozurlerden bikkinligini anlatiyor. Albumun kapanisini ise, acilistaki “keyfim yerinde” cumlesine benzer bir sekildeki ismiyle "I'm OK By Myself" yapiyor. Smashing Pumpkins’ten tanidigimiz davulcu Matt Walker’in Morrissey’le ilk studyo calismasinin en guclu ritmlerini dinlendigimiz bu parcada yine nefretle dolu ‘80lerin ‘yakisikli seytan’i : “Ben kendi basima iyiyim/Sana ihtiyacim yok/ya da beni kurtarman icin erdemine/ya da anlam kazansin diye yardimseverligine/ya da basit felsefene”

Her zamanki Morrissey sozleri ve diger Morrissey albumlerine oranla kismen ‘punk’ ve ‘garage’a daha yakin seslerden olusan “Years Of Refusal”, “Ringleader Of The Tormentors”dan sonra Moz hayranlarini mutlu edecege benziyor. Muzik tarihinin en onemli ozanlarindan biri Morrissey’in hala ayni disiplinle calismalarina devam etmesi tum muzikseverler icin onemli bir sans dememek elde degil. Darisi, son 1 yildir cokca konusulan The Smiths’in yeniden birlesmesine.